De mislukking

Het is wellicht zeer gewaagd om een begaafd schilder als Vincent van Gogh een plek te geven in het Instituut voor Briljante mislukkingen…Tijdens zijn leven werd de impressionistische schilder Vincent van Gogh miskend en gemeden. Hij verkocht slechts één schilderij en stierf arm. Na zijn dood echter werd hij wereldberoemd. Maar spreek je in dit verband van een mislukking? Niet als je ervan uitgaat dat er –in ieder geval gedeeltelijk – sprake was van een zelfgekozen armoede. Van Gogh stond bekend als een gevoelig iemand met een koppig doorzettingsvermogen die niet van concessies hield en veel voldoening haalde uit zijn schilderkunst.

Toch heeft hij in zijn leven veel mislukkingen gekend waar hij zelf graag een ander resultaat had bereikt.

De aanpak 

Een greep uit het leven van Vincent van Gogh:
1.    In zijn pubertijd wordt hij smoorverliefd op de dochter van zijn hospita ….
2.    De familie van Gogh had het niet breed. Om het gezin te ontlasten werd voor de zestienjarige Vincent een baan gezocht én gevonden, bij de kunsthandel Goupil & Cie in Den Haag waar zijn oom de leiding heeft…
3.    Van Gogh overweegt nog enige tijd serieus om illustrator van tijdschriften te worden…
4.    Van Gogh probeert  aan de slag te gaan als onderwijzer, werkt in een boekhandel en heeft daarna het voornemen om evangelist te worden in het Belgische Borinage…
5.    Als Van Gogh achter in de 20 is wordt hij verliefd op een van zijn modellen ‘Sien’…
6.    Van Gogh was constant op zoek naar plaatsen waar hij zich thuis kon voelen.
7.    Op 37-jarige leeftijd ziet Vincent van Gogh het leven niet meer zitten en wil zichzelf door het hart schieten…

Het resultaat

1.    De liefde van de dochter van de hospita wordt niet beantwoord. Zij blijkt al verloofd met een ander. Van Gogh maakt een depressieve periode door.
2.    Bij de kunsthandel was men niet erg te spreken over Vincent’s sociale vaardigheden. Dit zeer wel aanvoelend werd hij wederom  depressief. Mei 1875 werd hij overgeplaatst naar Parijs. Hij kreeg een steeds grotere afkeer van de kunsthandel, met name van de directe omgang met het publiek.
3.    Aanvankelijk werd hij nog erg getrokken door het beeld om voor tijdschriften te tekenen en op die manier zijn geld te verdienen, en het duurt lang voordat hij dit ideaal loslaat.
4.    Toen hij werkzaam was als evangelist waardeerde men hem om zijn grote inzet bij de verzorging van zieken, maar struikelde men, ook hier, over zijn gebrekkige communicatieve vaardigheden. Hij zou tekort schieten in de verkondiging van het woord en kreeg geen aanstelling.
5.    Zijn poging om samen te leven met zijn model (en prostituee ‘Sien’) strandde. Zij bleek ook nog zwanger van een andere man: “een zwangere vrouw, verlaten door de man wiens kind zij in het lijf draagt.”
6.    Van Gogh woonde op diverse plaatsen in Nederland, België en Frankrijk op zoek naar een thuisgevoel maar hij trok talloze keren tevergeefs  verder.
7.    Bij zijn zelfmoordpoging maakt een klassieke fout door te denken dat het hart zich ter hoogte van de linker tepel bevindt. Hij mist hierdoor zijn hart en sterft op 29 juli 1869 aan inwendige bloedingen.

De lessen

Vincent van Gogh probeerde allerhande beroepen uit, evenals levenspartners en locaties om een leven op te bouwen. Dat leidde veelal tot teleurstellingen, conflicten en verder trekken naar een nieuwe woonplaats. Maar het leidde ook tot een gevoelswereld, een passie voor zijn schilderkunst en een ongekende hoeveelheid kunstwerken van verbazingwekkende schoonheid. Vincent van Gogh is blijven zoeken naar omgevingen, mensen en een levensinvulling die aansloten bij zijn gevoelswereld. De mislukkingen hebben hem telkens weer op nieuwe ideeën gebracht en verder gevoerd langs inspirerende omgevingen.

Verder:
Bij leven werd hij hoofdzakelijk miskend door zijn omgeving en zijn kunst werd niet begrepen. Al snel na zijn dood in 1890 ontstond er echter een ware ‘hype’ rond Vincent van Gogh. Vanaf het moment dat de Franse criticus Albert Aurier aandacht aan de schilder besteedde sloegen ellende, armoede en miskenning om in rijkdom en roem. Voor Van Gogh zelf kwam dat allemaal te laat, maar niet voor erfgenamen en andere belanghebbenden. Twee jaar later werd hij al uitgeroepen tot genie en in 1905 was Van Gogh een legende.

De armoede die Van Gogh tijdens zijn leven meemaakte, staat in schril contrast tot de bedragen die tegenwoordig voor zijn werk betaald worden. Het duurste schilderij staat op zijn naam: Portret van dokter Gachet, 82,5 miljoen dollar en Van Gogh heeft een eigen museum.

Het feit dat het werk van een kunstenaar bij leven wordt miskend maar vervolgens na zijn dood in zeer korte tijd omslaat in een hype geeft ook maar weer aan hoe relatief en subjectief de mening van ‘het publiek’ is. En hoe belangrijk het is om het eigen gevoel te volgen en te leren van mislukkingen en tegenspoed.

Auteur: Redactie Instituut voor Briljante Mislukkingen
Bronnen, o.a.: Koninklijke Bibliotheek, Cubra