De bedoeling

Yn de jierren sechstich kaam de gemeente Amsterdam mei in ambisjeus plan om yn de Bijlmermar in nije wenwyk te meitsjen mei in strange skieding tusken wenjen en wurkjen.. Oer de bou en ynrjochting binne kwaliteitsafspraken makke mei in soad romte foar grien en rekreaasje.

De oanpak

De Amsterdamske Stedsûntwikkelingsôfdieling ûntwikkele yn de jierren santich tsien boulagen hege gebouwen yn in karakteristike hexagonale honingraatstruktuer en in soad grien.. De gemeente waard ynspirearre troch de funksjonele stedsideeën fan it CIAM en de Switserske arsjitekt Le Corbusier, mei in strange skieding tusken wenjen, wurk en rekreaasje. In part fan dy filosofy is ek de ôfskieding fan, fyts- en fuotgongers ferkear, dy't yn de oarspronklike planning fan de Bijlmermar strang útwurke waard.

It resultaat

Op 25 novimber 1968 de earste bewenner fan de Bijlmermar ferhuze yn de flat Hoogoord.

De Bijlmermar is lanlik bekend wurden troch maatskiplike problemen. Guon fan 'e kwalitative prinsipes koenen net realisearre wurde troch besunigings op budzjet. Trochdat it foarsjenningsnivo yn de buert tekoart kaam oan de ferwachtings dy't op it momint fan de bou steld waarden en omdat de moderne, romme flats moasten konkurrearje mei nije iengezinswenten op oare plakken yn de regio, de Amsterdamske famyljes dêr't de wyk foar boud waard bleaunen fuort. Ynstee dêrfan konsintrearren grutte groepen minderbefoarrjochten har yn de buert, wat resultearre yn in buert mei benammen sosjale hier (earste 90% en no 77%) en bytsje ferskaat. Under dizze groep wiene in protte ymmigranten út de 1975 koloanje Suriname waard selsstannich en letter kamen der ek Ghanezen en Antillianen yn.

Yn 1984 Boargemaster van Thijn hat besletten it sintrum fan Amsterdam skjin te meitsjen en de grutte groep junkies fan de Zeedijk te jagen.. Dizze groep gie nei de oerdekte plakken en parkeargaraazjes yn de Bijlmer. Dat alles soarge derfoar dat bepaalde plakken yn de Bijlmermar teistere waarden troch kriminaliteit, degradaasje en drugsoerlêst. Der wie ek flinke wurkleazens.

In oar lûd is fansels dat in protte minsken graach yn de Bijlmermar wenje en wurkje. De smeltkroes hat ek laat ta in enoarm ferskaat oan iepen en freonlike minsken dy't letterlik in nije maatskippij meitsje.

Yn de jierren '90 is in grutskalige opknapbeurt úteinset, dy't no al in hiel ein kommen is. In grut part fan de hege gebouwen is sloopt en ferfongen troch lytserskalige wenningen, ynklusyf in soad wenningbou yn de eigen sektor. De oerbleaune flats wurde yngeand opknapt. Dêrnjonken binne in protte fan 'e oarspronklik ferhege diken (de 'driften') ferfongen troch diken op grûnnivo, troch it ôfgraven fan de diken en de sloop fan de fiadukten. De measte parkeargaraazjes út it oarspronklike ûntwerp binne ek sloopt.

De fernijing moat liede ta in minder iensidige befolkingssamenstelling en in nofliker libbensomjouwing. Ek winkelsintrum Amsterdamse Poort út de jierren tachtich. Amsterdam Gate is binnen 2000 folslein renovearre. De wyk hat yn 2006 ferhuze yn in nij kantoar oan it Anton de Komplein.

De lessen

De Bijlmermar is ynspirearre troch bylden fan Le Corbusier yn hokker funksjes lykas wenjen, wurk en ferkear wurde safolle mooglik fan elkoar skieden. Oan 'e oare kant kinne jo de fisyen pleatse fan stedske planners dy't pleite foar de yntegraasje fan funksjes om in libbendich strjitbyld te meitsjen.. Ut dit eachpunt, wiken nedich meardere funksjes foar in dynamyk, lokale ekonomy. De strjitten binne dan fan eminent belang as visitekaartsje foar de buert en as sosjaal netwurk troch de stêd. De no ferstoarne stedsplanner Jane Jacobs wie bygelyks fan dy lêste.

Planner en wykbehearder yn Den Helder Martin van der Maas makke in ynspirearre oersetting fan de ideeën foar Jacobs foar wykamtners. Dit binne de 10 minder, dy't goed fan tapassing binne foar Súdeast.

1. De bebouwing hat in grutte ynfloed op de wize wêrop minsken yn in buert mei-inoar omgean. In dichtbebouwde, sosjale bannen ûntwikkelje yn ferskate stedswiken better as yn griengebieten, monofunksjonele foarstêden.
2. In stêd of buert is in probleem fan organisearre kompleksiteit, dêr't in oanpak basearre op yndividuele sektoaren of fariabelen net genôch is.
3. Mienskiplike amtners kinne wichtige oerheidsynstruminten wêze foar it skeppen en ûnderhâlden fan optimaal funksjonearjen, ferskate wiken.
4. Sosjale gearhing bepaalt sosjale feiligens. De bou en ûnderhâld dêrfan kinne net ynstitúsjonalisearre wurde.
5. In buert moat kontinu oanpasber wêze oan de winsken en grillen fan in dynamyske befolking. Blauprinteleminten lykas grutte monofunksjonele arsjitektoanyske ikoanen binne dêrom meast net winsklik.
6. Foar in optimaal funksjonearjende buert binne in protte face-to-face kontakten yn de iepenbiere romte nedich. Benammen fuotgongersferkear, en in pear auto's.
7. In soad grien yn in buert liket in kwaliteit, mar it is meastentiids net. Stedsgrien bloeit sosjaal mei krapte. Oars ûntaardet it yn desolate, unsuspecting en ûnfeilich grien.
8. Je kinne achterstânswiken net wer opwekke troch se op grutte skaal ôf te brekken, mar troch hoopfol prosessen fan ûnderen in kâns te jaan en te stimulearjen.
9. Profesjonele saakkundigen moatte in buert net nei har wil bûge wolle, mar nim mear in rol as in tûke katalysator foar buertprosessen, bottom-up skûtel, en mei de kultuer.
10. In stedswyk kin en moat yn in protte manieren as in ekosysteem beskôge wurde: selsstipe, kompleks, en moai op himsels

Fierder:
boarnen û.o.: Wikipedia, Gemeente Amsterdam.

Skriuwer: Bas Ruyssenaars

KOMMENTAREN LJOCHT