In crisistijd is het in het bedrijfsleven goed gebruik om een Blue Team en een Red Team te hebben. Het Blue Team adviseert de beslissende personen en instanties. Het Red Team houdt het Blue Team scherp en op koers door constructieve tegenspraak en kritische analyse, en beschermt het Blue Team tegen groepsdenken en tunnelvisie.

In deze coronapandemie vormt het Outbreak Management Team (qalabka iyo awoodda lagu qaado tijaabooyin badan oo COVID-19 ah) het Blue Team. Er was ook een zelfbenoemd Red Team, qalabka iyo awoodda lagu qaado tijaabooyin badan oo COVID-19 ah, qalabka iyo awoodda lagu qaado tijaabooyin badan oo COVID-19 ah, qalabka iyo awoodda lagu qaado tijaabooyin badan oo COVID-19 ah, qalabka iyo awoodda lagu qaado tijaabooyin badan oo COVID-19 ah.

Ujeeddadu waxay ahayd in OMT laga ilaaliyo fikirka kooxeed iyo aragtida tunnel-ka iyada oo loo marayo iska hor imaad wax dhisaya iyo falanqaynta muhiimka ah. Ujeeddadu waxay ahayd in OMT laga ilaaliyo fikirka kooxeed iyo aragtida tunnel-ka iyada oo loo marayo iska hor imaad wax dhisaya iyo falanqaynta muhiimka ah? We spreken met Wim Schellekens, Arnold Bosman en Bert Mulder.

Bert Mulder, Arts microbioloog bij Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Arnold Bosman, Veld-epidemioloog, directeur Transmissible BV
Wim Schellekens, Strategisch adviseur gezondheidszorg

Tignoolajiyada Cusub ee Urur Hore Taas oo keentay Urur duug ah oo Qaali ah: Tignoolajiyada Cusub ee Urur Hore Taas oo keentay Urur duug ah oo Qaali ah

Wasiirka xilka ka degaya De Jonge ayaa ku martiqaaday xagaaga hore ee 2020 afar khubaro ah 'casharo laga bartay' bilihii la soo dhaafay: Arnold Bosman, Amrish Baidjoe, Xander Koolman iyo Wim Schellekens. Way qoraan 22 Julaay 2020 warqad furan oo ku saabsan la dagaalanka xasarada. Laba toddobaad gudahood tani waxay u koraan kooxda cas, koox ka kooban laba iyo toban qof (eeg: https://www.c19redteam.nl/over-red-team-c19-nl/), taas oo midba midka kale ka helay iyada oo loo marayo dhaqdhaqaaqa qof walba ee baraha bulshada. Kooxdan cas ayaa mar kale isku soo bandhigaysa warqad 2 August. Waxay u arkaan in ka dib mowjadda koowaad, coronavirus-ku uu si aad ah u korayo iyo in wax-ka-qabashada waqtiga ku habboon ay lagama maarmaan tahay. Si kastaba ha ahaatee, golaha wasiiradu ma dhaqmaan. Siyaasadda wanaagsani waxay u baahan tahay iska hor imaad, helay Kooxda Cas. “Faafidu waa arrin adag, taas oo u baahan hab adag”, ayuu yidhi Schellekens. Daarvoor zijn naast medische en virologische competenties ook veldervaring met eerdere epidemieën (hiv/aids, SARS, ebola) lagama maarmaan ah, public health-expertise, gedragsexpertise, data-analyse en besluitvorming bij complexe processen. Arnold Bosman: “Dat juist vanuit het idee om vanuit deze verscheidenheid de OMT-adviezen aan te vullen.”

Nadat het Red Team verschijnt in diverse mediaoptredens en op uitnodiging van de Tweede Kamer tijdens een formele zitting tweemaal is gehoord, móeten minister De Jonge en zijn secretaris-generaal Eric Gerritsen wel luisteren. Het Red Team krijgt van hen te horen: doe wat je wilt, gebruik de pers, praat met de Tweede Kamer, maar wij hebben nu geen behoefte aan zulke adviezen. Ook twee weken later, tijdens een gesprek met OMT-voorzitter Jaap van Dissel en RIVM-directeur Hans Brug, kooxdu waxay helaysaa eber biilka. Van Dissel iyo Brug waxay si cad u sheegeen in OMT ay u xilsaaran tahay "bixinta la-talinta cilmiga noolaha. Sidaa darteed OMT uma baahna khibrad dheeraad ah."

Sababtoo ah talada iyo falanqaynta kooxda cas ma gaadho OMT iyo golaha wasiirada, kooxdu waxay raadinaysaa kanaalo kale si ay ugu soo jeediyaan dareenka.

Bosman: “Koox cas ahaan, waxaan rabnay inaan si dhow ula shaqeyno wasaaradda iyo OMT, laakiin haba yaraatee kuma fadhiyin kursiga OMT. Diidmadoodii darteed, waxa kaliya oo aanu digniintayada iyo taladayada ka soo saari karnaa golaha wakiilada iyo warbaahinta. Ons doel was om tijdens een complexe crisis mogelijke blinde vlekken aan het licht te brengen en tunnelvisie te voorkomen via constructieve en goed onderbouwde tegenspraak.”

Het Red Team kiest ervoor zich te richten op de op dat moment bestaande blinde vlekken in de pandemiebestrijding. Dat doen ze door het schrijven van een aantal adviesnota’s, die tot op de dag van vandaag relevant zijn. De kern van die adviezen was om conform de WHO-adviezen tijdig, snel en krachtig het aantal besmettingen omlaag te brengen. En deze daarna ook laag te houden via de basismaatregelen, breed testen, intensief bron- en contactonderzoek met ondersteunde en niet meer vrijblijvende isolatie en quarantaine, later natuurlijk aangevuld met alle inzet voor vaccineren. We wezen daarbij ook op het belang van het bieden van perspectief aan de burger, het voorspelbaar maken van beleid via een routekaart en de essentiële rol van communicatie. In totaal bracht het Red Team 15 adviesnota’s en waarschuwingsbrieven uit (eeg: https://www.c19redteam.nl/adviezen/).
Het kabinet kiest op dat moment echter steeds voor het sturen op ziekenhuis- en ic-capaciteit. Hierdoor lopen de besmettingen hoog op en komen noodzakelijke ingrepen om de ziekenhuizen te ontzien, te laat. Met als gevolg veel zieken, onnodige doden, uitgestelde zorg, overbelasting van zorgmedewerkers en ernstige schade voor de horeca, de cultuur, het bedrijfsleven en de economie. Daarnaast publiceerde het Red Team onderwerpgerichte adviezen, over de veilige heropening van scholen (17 aug), het coronatestbeleid (11 sept), mondneusmaskers (27 sept), strategie van ‘The Hammer and the Dance’ (27 sept) en de rol van aerosolen (27 okt).

Als interdisciplinaire groep combineert het Red Team de theorie van de wetenschap met de realiteit van de praktijk. Daarbij zijn alle leden onafhankelijk van de politiek en van andere wetenschappers en instituten. De groep hoeft geen onderzoeksfondsen binnen te halen en heeft geen andere financiële of reputatiebelangen bij de crisis. Zo kan het Red Team vrijuit spreken. Het Red Team ontvangt ook geen financiële steun. De leden doen al het werk in hun vrije tijd, zij produceren een reeks adviezen in korte tijd. Politici en burgemeesters vragen herhaaldelijk advies aan het Red Team.
Schellekens: “Het Red Team vergaderde wekelijks op maandagavond per video. Hier vonden indringende discussies plaats over de vraag hoe we ontwikkelingen moesten duiden, wat dat betekende voor patiënten, burgers, de zorg en voor bedrijven en economie, en wat de meest zinvolle aanpak was vanuit onze visie, doelstellingen en strategie. Hierbij speelden onze waarden een doorslaggevende rol: geen negativiteit of activisme, adviezen moesten onderbouwd zijn volgens internationale literatuur, experts en veldervaring. Adviezen brachten we alleen uit als we daadwerkelijk consensus hadden bereikt, zonder dat er sprake was van compromissen.”

"Kooxda cas waxay ahayd koox xirfado badan leh iyo talada, arrintan aad ayaan wax u dhisnay. Laakin hadaanu nahay kooxda cas maanu gaadhin yoolkeena”, ayuu hadalkiisa ku soo gabagabeeyay Schellekens. Wuxuu u arkaa niyad jab, laakiin OMT iyo golaha wasiirada wax dan ah kamay muujin talada kooxda cas. Kooxdu way awoodi wayday inay wadahadal la gasho iyaga. Golaha wasiiradu waxa ay ku adkaysteen in ay sii wadaan u jeedka cusbitaalka- en ic-capaciteit.

Arnold Bosman: “Waxa aanu gaadhnay ayaa ah in kooxda cas-cas ay muujisay inta kartida xirfadeed ee madax-bannaan ee aad ka dhex abaabuli karto bulshada muddada gaaban., in sidii koox iskaashi dhow si nidaamsan, waxay keeni kartaa wax soo saar la isku halayn karo oo tayo sare leh. Ma xoojin karo in ku filan xoogga togan iyo wadista Amrish Baidjoe. Tani waxay sidoo kale khusaysaa falanqaynta xogta iyo fasiraadda Marino van Zelst iyo Edwin Veldhuizen, habka adag ee Bert iyo Peter Slagter, gelinta habdhaqanka iyo waayo-aragnimada cudurradii hore ee Ginny Mooy iyo Gowri Gopalakrishna iyo waayo-aragnimada daryeelka maalinlaha ah ee Nienke Ipenburg." Bert Mulder ayaa intaas ku daray: "Dowladdu waa inay si aad ah uga faa'iidaysato noocyadan hindisayaasha bulshada, gaar ahaan xaaladaha qalafsan.”

Kooxda Cas ayaa sidaas darteed ku dhawaaqay bishii Febraayo 2021 inaan talo cusub la iman. Wim Schellekens: "Ku celcelinta iyo ku celcelinta waxa Kooxda Cas ay tixgalinayaan siyaasad xikmad leh waxay noqotaa firfircooni iyo firfircooni, taasna maaha mid aan rabnay: ‘constructieve tegenspraak’”. Daaran 1 november 2021 werd het team definitief opgeheven. Bert Mulder benadrukt de waarde van een Red Team nog maar eens: “Als wij één ding hebben bereikt, dan hopen we dat we met deze groep hebben aangetoond dat een ‘Red Team’ als het onze − met dezelfde mate van onafhankelijkheid − tijdens crises absoluut noodzakelijk is, zeker naarmate de crisis langer duurt en aan complexiteit wint. Belangen, eigenwijsheid, groepsdenken, loyaliteit en verwevenheid met politiek kunnen een objectief advies behoorlijk vertroebelen.”