Автор: Marijke Wijnroks, тышкы иштер министрлиги

Ниет

Twee jaar na de beëindiging van de bloedige burgeroorlog in 1992 in El Salvador, startte in zes gemeenten een door Nederland gefinancierd gezondheidsprogramma. Het was een zogenaamd multi-bi project, dat werd uitgevoerd door de Pan American Health Organisation (PAHO). Het programma had twee doelen:

wederopbouw van de door de oorlog sterk aangetaste gezondheidsinfrastructuur;
verbetering van de gezondheidssituatie via de participatieve Primary Health Care (PHC) benadering.

Het programma beoogde ook bij te dragen aan het proces van wederopbouw en verzoening. De oorlog had El Salvador sterk gepolariseerd achtergelaten. Vanuit het idee dat gezondheid een politiek neutraal terrein was, wilden we via PHC samenwerking tussen overheid en maatschappelijke organisaties bevorderen.

Жакындоо

In ons PHC-programma was veel aandacht voor planning van onderaf, voor organisatie en participatie van gemeenschappen en voor intersectorale samenwerking. Dat paste bovendien naadloos in het formele beleid van het Salvadoraanse ministerie van Gezondheid. Ikzelf was verantwoordelijk voor de monitoring en evaluatie, en daarmee ook voor het opzetten van een baseline onderzoek over de startsituatie in de gemeenten. Daarvoor hadden we bewust de uitvoerder met verreweg de minste ervaring gecontracteerd: de Universiteit van El Salvador. Zo wilden we de Universiteit – die de opleiding van het leeuwendeel van de Salvadoraanse gezondheidswerkers verzorgde – betrekken bij ons programma en bij het PHC-concept, en tegelijk haar onderzoekscapaciteit versterken. Mijn contactpersoon was de – zeer betrokken en gemotiveerde – decaan van de medische faculteit.

Жыйынтык

Иштин аты 1996 verliep het programma voorspoedig. Maar bij de gemeenteraadsverkiezingen verloor de rechtse partij van de minister van Gezondheid in vier van ‘onze’ zes gemeenten van de linkse oppositie. De minister bleek verantwoordelijk voor de politieke campagne van zijn partij in die gemeenten en zocht een zondebok. Dat werd ons projectteam. Wij zouden communistische propaganda hebben gevoerd. En we zouden ook nog de overhead van het programmabudget in eigen zak hebben gestoken. Onterecht natuurlijk, want afspraken over de overhead zijn standaard onderdeel van contracten met multilaterale organisaties als de PAHO. Жыйынтык: ontslag van ons team op staande voet en afbouw van het project (het stopte in 1997). Ikzelf vertrok in 1998 Гаагадагы Тышкы иштер министрлигинде саламаттыкты сактоо боюнча эксперт болуп иштөө. … күтүлбөгөн аягы 2009 Сальвадордогу шайлоолордо биринчи жолу солчул партиялар жеңишке жетишти. Жыйынтыгында бийликтин башында турган күзөттүн саясий алмашуусу болду. Жана в 2010 Мен кеткенден бери биринчи жолу кирдим 1998 кайра Эль-Сальвадорго. СПИД боюнча элчи катары мен ЮНЭЙДС башкармалыгынын миссиясын жетектедим. Саламаттыкты сактоо министрлигинде биринчи жолугумда медицина факультетинин эски деканы менен жолугуп абдан таң калдым. Ал министрдин тармактык саясатка жооптуу орун басары болуп дайындалды. Ал мага «биздин» МСАК программасы жаңы сектордук саясат үчүн шыктануунун маанилүү булагы болгонун айтты. De nieuwe minister (destijds rector van de universiteit) had intersectorale samenwerking zelfs op nationaal niveau ingevoerd.

Сабактар

De keuze van de minst gekwalificeerde aanbieder voor de baseline study bleek onbedoeld briljant. Niet alleen kon de universiteit onderzoekservaring opdoen, maar het zette een cruciaal veranderingsproces in het denken over gezondheid in gang.
Echte veranderingen vragen een lange adem en een stevige endogene basis is essentieel
Er zijn eigenlijk geen ‘politiek neutrale’ terreinen. ‘Onze’ PHC-aanpak strookte op papier volledig met het beleid van de regerende partij. Maar die had andere drijfveren en wilde de status quo handhaven.