Na Veidinadinati ni Draki e matata tu me baleta na ka oqo; na iwalewale ni kedratou itikotiko sa dua na iyaya ni cakacaka bibi ena kena tara cake na draki e Netherlands me veisotari vakavinaka cake. E wili o Netherlands 355 na veitikotiko era na rawa ni cakacaka kece kina ena kena vakasavasavataki na kasi e vakaitamera 3000 yali yani. E dua na ka e vakadeitaki; na cakacaka vakamatanitu ena veisau ni kaukauwa oqo ena itagede ni tikina e kena ibalebale na painia ena dua na draki dredre vata kei ira e vuqa na tamata cakacaka kei na veika veilecayaki. Era sa vakayacori tiko na pailate ena veivanua kecega, vaqiqici ka sukusukura na ucu. Ena ilesilesi vou oqo, era sa vakatulewa tiko kina na lewena ka sa lailai sara na kedra ituvaki ena ivakatagedegede ni lawatu vakamatanitu, sa levu sara kina na rumu me ra vakadewataka kina.. Na kena sega ni matata na ivakarau kei na idusidusi e gadrevi kina vei ira na vakailesilesi me ra bolea me ra vakatovotovotaka (tovolea, vuli kei na vakamatautaki ni) kei na veiciqomi kece sara na veika vakavuli oqo a yaco ruarua e loma kei na taudaku (ena kedrau maliwa na duidui ni ilesilesi) me wasei.

Na Kila Ka- kei na parokaramu ni vuli ni VNG sa cakacaka sara tiko vakaukauwa me vakarautaki kina vei ira na veitikina ni vanua na veika dodonu me ra rawata kina na itavi oqo. Yavutaki ena inaki oqo, na Inisitute ni Vakasakiti ni Druka (IVBM) ka sa tara cake na sala ni sala ni vuli me rawati kina na kaukauwa ni veisau ena yavu ni vuli archetyoli. Na iwalewale ni vuli oqo, yavutaki ena vakacaucautaki kei na talanoataki ni iwalewale, e dau vakayagataki me tokoni ira na italai vakamatanitu me ra wasea kina na veika era sotava kei na nodra rai ena kena ivakarau tudei ka tuvalaki. Oqo ena vakauqeti iko mo vakasamataka na nomu cakacaka vakaiiko, vulica mai na veika e duatani na kena veisau ka vakayagataka na veilesoni oqo ki na (eso tale) cakacaka.

Na cakacaka ni Tiko Bula sa ikoya na veidinadinati ni matanitu kei na ilawalawa tale eso, oka kina na soqo ni tamata yadua. E baleta na veisau ni veiqaravi vakamatai sara ka na sega ni rawa me tosoi cake kina na kerekere mai na, kena ivakaraitaki, na valenibula e kea, na isoqosoqo ni qaravi bula se na yasana. Sai ira oqo na veisau ni veivakasaututaki ni tiko bulabula ka ra tarai cake ena nodra bula na tamata, me vaka na vakatorocaketaki ni ivakarau ni bula nei koya e tauvimate, se tosocake tikoga na kena vinaka ena sinucodo. Me rawa ni vakalevutaki na vuli ena tikina oqo, sa ka bibi sara ni kila ka mai na iVakasaqa ni Tiko Bulabula e rawa ni veiwaseitaki ki na veisoliyaki tale eso ni Tiko Bulabula..

Vakadidike vakacaca me baleta na kena vulici ka me rawa ni ra veiwasei

Na IvBM e sa yalataki me vakamacalataki na icavacava ni vuli ka yavutaki ena Cakacaka ni Tiko Bulabula me tikinisiga. Me kena ikuri, na IVBM e sega ni gadreva me cakava vakatotolo e dua na vakatulewa ni yavunilewa, ia ena yavu ni 'vuli vakarua' ena veisoliyaki na vatuka ni vuli ena kedrau taucoko, Cici tiko, Vakatekivu kei na kena rawa ni qaravi na Tiko Bulabula ena veisiga ni mataka. Ni da vakayacora vakakina, eda na vakayagataka na vakalasitaki oqo::

• Vuli ni oti: vulica mai na Qaravi ni Tiko Bulabula ka sa vakacavari;
• Vuli ena gauna ni: vakayacora e dua na iwalewale ni vuli vakawawa ena Cakacaka ni Tiko Bulabula ka se toso tikoga;
• Vuli e liu: vakaitavi ena ikalawa ni tekivutaki ni Dua na Veiqaravi ni Tiko Bulabula ka vakauqeta na vuli mai na veika sa sotavi oti.

Sa sotava tiko na tauvi bula na veisau bibi. Vakalevutaki ni vakatovotovotaki, na kena vakabibitaki na ituvaki vinaka ni bula, vakailavotaki ka toso yani ki na 'lewai koya vakaikoya' na tauvimate. Na veisau ena salavata kei na vakatovolei kei na cala. Baleta na veivakasauta vovou e sega ni dau yaco ga me vaka na ituvatuva. Oqori e dua na ka vinaka. Me kena isoqoni ga, na veisau e tauyavutaki vakalevu ena vulici ni veika e sega ni cakacaka. Na kaukauwa ni vuli sa ikoya e dua na ivakatakilakila ni kaukauwa. Ia e gadrevi na gagadre me caka kina.. Kei na veivosaki e matata.

Ia e vakavuqa ni da sega ni dau tovolea me da dolavi keda kevaka eda sega ni rawata na noda inakinaki. E vinakata na Inisitute ni Vakasakiti ni Sega ni Rawa-ka me veisautaka o ya. Baleta ni sa tiko sara ga ena dua na draki saumi ka dau vakavuqa na druka e veimuataki ki na toso ki liu.. Ena icava ni vuli ni veimaroroi, eda sa yalataka me da vakatorocaketaka na kaukauwa ni vuli ena tiko veitagici. Eda vakayacora oqo, mai na veika tale eso, mai na vakaraitaki vakayabaki ni Brilliant Failures Award ena Healthcare kei na kena tabaki na Dutch Journal for Brilliant Failures.. Me kena ilutua, eda na gadreva me da cau ena kena vakatorocaketaki na mana kei na gugumatua ni tiko bulabula ena nodra vakabulabulataki ka vakaleqai na kenadau kei na isoqosoqo me ra vulica mai na vuana kei na sala ni cakacaka ni veisau ka taqomaki na veika sa vulici ena isoqosoqo kei na isoqosoqo. (vuli vakarua).

Na bose ni bose sa ikoya e dua na ivakarau kaukauwa ka veibasai kei na vuqa na veimaliwai ena kedra maliwa na veiwekani kei na duidui ni itagede.. Ena yaco kina, na ituvatuva sa tuvanaki rawa me vakatovotovotaki ena so na gauna e duidui mai na kena e tuvanaki. Ni lesi mai na Ilesilesi ni Bose Vakaturaga mai Amati, keitou a vakarautaka na sala ni vuli Vakasakiti ni Sega ni Rawa ka tekivu cakacaka vata kei na rua na tabacakacaka.. Na inaki ni iwalewale o ya me vakamatatataki kina na yavunilewa bibi ni 'keimami vulica mai na cala' ka vakauqeta na buli matata kei na vuli ena loma ni isoqosoqo.. Ena inaki oqo, a tauyavutaki taumada kina e dua na draki ni veitaqomaki ka ra galala kina na tamata kecega me ra veivosakitaka na vakasama eso ka vakakina na veivakasama cala vakai ira.. Era a bolei na vakaitavi mera vakananuma na nodra dui cakacaka kei na cakacaka., vakaraica na veilesoni bibi ka qai wasea. E dua tale na tiki bibi ni kena cakacakataki o ya e dua na jeke ni isoqosoqo ka raica ke tiko e dua na vanua e tiko ena loma ni kabani me caka kina, veiwasei kei na vuli mai na cala.

Na veitiki eso ni parokaramu era veivakavulici veivakauqeti, gauna ni veivosaki ka wasei kina na veika sotavi kei na gauna ni vuli, vakatura na nomu gauna ni vuli kei na vakaukauwa yago tale eso ka veidonui kei na ulutaga kilai levu kei na leqa ena loma ni tabacakacaka.

Ena veitokoni ni Veiqaravi ni Veika Tani, a solia kina na IvBM na iCocovi me baleta na gauna vinaka duadua ni vuli ena vakatorocaketaki ni duavata kei na inakinaki ka yavutaki me veivuke ki na levu cake ni duavata kei na taukeni ni taukeni ena vanua ni veiqaravi.. A salavata kei na veika tale eso na kena icakacaka, mai na veitosoyaki ni vuli ena loma kei na taudaku ni lalaga ni Veiqaravi Vakalotu..

E dua vei ira na kisi qaqa e kauwai kina na iTukutuku ni Mataisoqosoqo me Veisau (KNK), ka vakarautaka e dua na vakatovotovo ni itukutuku ni HIV/AIDS ena SMS e Uganda. Na nabavuni era lesi mai vei ira na vakaitutu 666 ia, a tarogi ira e vuqa na veitokani. 666 na iwiliwili ni tevoro kei ira era vakaitavi kina (Lotu Vakarisito) era sa gadreva kina na veitokani me rau tarova sara vakatotolo na parokaramu. Kalougata, ni a qai veisau na nabavuni ki na 777... Na ivakaraitaki mai Congo e toqai kina na ituvaki ni veivakatorocaketaki e dau yaco mai e Congo, na ivakaraitaki mai Uganda na bibi ni sega walega ni da vakarorogo ki na veika vakamisini kei na taudaku ni veika e taudaku. Ena itukutuku ruarua oqo a vakamatatataki talega kina ni lesoni e vulici vakatotolo ka matata me baleta na veisiga ni mataka..