Ko e taumuʻá

In de eerste helft van de 19de eeuw was rubber een lastig materiaal om toe te passen. Het werd te zacht als het warm was en keihard als het koud was…

Charles Goodyear, die voornamelijk rubber schoenen maakte, experimenteerde jarenlang om het materiaal beter te kunnen verwerken.

Ko e founga

Hij maakte schulden en kwam daardoor in de gevangenis. Zelfs daar vroeg hij zijn vrouw om een stuk rubber, een deegroller en chemicaliën te brengen. Ook na zijn detentie ging hij verder met experimenteren. Goodyear kreeg het niet voor elkaar om het materiaal te verbeteren.

Totdat hij op een dag in 1838, ki ʻolunga 8 jaar experimenteren, zwavel mengde met rubber en per ongeluk een beetje liet vallen op een heet fornuis.

Ko hono ola

En toen gebeurde het; het materiaal stolde maar bleef toch soepel. Door het zogenaamde vulkaniseren ontstond een veel gomachtigs, stabieler en werkbaarder product.

Zijn vulkanisatie-proces werd echter door de Britse uitvinder Thomas Hancock overgenomen toen deze in bezit kwam van monsters door Goodyear naar Engeland overgebracht. Hancock diende ruim 8 weken eerder een patentaanvraag in dan Goodyear. Later werd deze aanvraag door Goodyear betwist.

Ko e ngaahi lēsoní

15 Sune 1844 ontving Charles Goodyear alsnog een patent voor zijn uitvinding. Hij stierf zonder een cent. Maar de royalty’s maakten zijn familie later rijk.

Het patenteren van een vinding voordat deze uitlekt en anderen ermee aan de haal gaan was dus in de 19de eeuw al een hele opgave. In het huidige virtuele netwerk-tijdperk is dit alleen maar lastiger geworden. Nieuwe vindingen die vroegtijdig uitlekken worden door enthousiastelingen razendsnel gedeeld, gekopieerd en benut voor verdere ontwikkeling.

ʻIkai ngata aí:
Na zijn dood werd de bandenfabriek Goodyear opgericht, welke als een hommage aan zijn persoon kan worden gezien.

Tegenwoordig is Goodyear de grootste banden- en rubberproducent ter wereld. Het Amerikaanse bedrijf produceert banden voor auto’s, vliegtuigen en zware machines. Ook produceren ze rubber voor brandslangen, schoenzolen en onderdelen voor elektrische printers.

“Copernicos maakte de wereld rond. Goodyear maakte ‘m berijdbaar.”

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatala: de roman Joe Speedboot (2005) van Tommy Wieringa, Briljante Momenten, Surendra Verma.

Tokotaha Faʻu Tohí: Muriel de Bont

TUKU HA FAKAMATALA