Ko e taumuʻá
De Deen Jens Moller was een boer met belangstelling voor biologie. Hij studeerde erbij en deed graag proefjes. Hij wilde zijn kinderen laten zien dat enzymen in staat waren om met bietenrood gekleurd water blauw te kleuren.
Ko e founga
Hij had zeewier geplukt en in een bak water gedaan dat was gekleurd met bietenrood. Van een plantje isoleerde hij enzymen die hij op het zeewier hechtte.
Ko hono ola
De proef mislukte. Er gebeurde niets. Hij liet de bak water voor wat hij was, de kinderen gingen buiten spelen. Pas een week later viel hem iets op. In de bak water met wier en enzymen viel een streep zonlicht en in dat licht schitterden kleine gekleurde balletjes. De enzymen hadden het wier aangepakt en er balletjes van gemaakt die precies op visseneitjes leken. En eetbaar.
Ko e ngaahi lēsoní
Vanaf dat moment droomde Moller zich een kunstkaviaarfabriek. Die heeft hij nu, maar het heeft geruime tijd-meer dan 10 jaar- geduurd voordat het zover was. Allereerst moest hij zien uit te vinden wat hij precies verkeerd had gedaan om zijn proefje te laten mislukken. Na lange proeven wist hij de fout opnieuw te maken. Later heeft hij ontdekt dat hij zonder enzymen van buitenaf ook zeewier in kaviaar kan laten veranderen.Een actueel voorbeeld van serendipiteit: Je bent als het ware op zoek naar de speld in de hooiberg en je vindt de boerendochter. Als je haar de volgende keer weer wilt vinden zijn er een paar opties: terug redeneren (welke stappen heb ik doorlopen vanaf de vondst?), of gewoon weer opnieuw gaan experimenteren in de hoop dat je de fout nogmaals maakt maar nu ‘bewuster’.
ʻIkai ngata aí:
De kaviaar van Jens Moller neemt verschillende natuurlijke kleurstoffen op en alle mogelijke smaken onder de naam Cavi-Art; gember, balsamicoazijn, mierikswortel en Spaanse peper. Cavi-Art wordt in verschillende landen verkocht. België: Delhaize. In Nederland nog niet. Zie ook www.cavi-art.com
Deze case is gebaseerd op de NRC rubriek De Keuken, Wouter Klootwijk/Tranige namaak namaakkaviaar.
Tokotaha Faʻu Tohí: Redactie Briljante Mislukkingen
NGAAHI TAʻELAVAMEʻA LELEI KEHE
Ko hai ʻoku ne fakapaʻanga e toʻonga moʻui ʻi he fakaakeake hamu?
Tokanga telia ʻa e palopalema ʻo e foʻimoa moa. ʻI he taimi ʻoku loto vēkeveke ai ʻa e ngaahi fakafiefi, ka ke tomuʻa kole ʻa e kavenga ʻo e fakamoʻoní, pea vakai lelei pe ʻokú ke maʻu ha founga ke ʻoatu ʻa e kavenga ko ia ʻo e fakamoʻoní. Pea ʻoku kei faingataʻa maʻu pe ʻa e ngaahi ngaue naʻe fakataumuʻa ki he fakaʻehiʻehi, [...]
Tokangaʻí mo e Puleʻangá – Ngaahi lelei mo e tokanga maʻu pē mei ha vā fetuʻutaki ʻoku tuʻunga tatau angé
Intentie In 2008 ben ik mijn zorgbedrijf gestart, een multidisciplinaire zorgaanbieder rondom geestelijk en lichamelijk welzijn met een landelijke dekking. Het doel was om mensen die tussen wal en schip raken hulp te bieden door middel van [...]
Tokangaʻi ʻo e pale ʻoku ʻikai ola lelei – 20 november 2024
Pulelulu 20 november worden voor de tiende keer de Briljante Mislukking Awards Zorg georganiseerd door het Instituut voor Briljante Mislukkingen