Ujeedada

In de jaren ’60 kwam de gemeente Amsterdam met het ambitieuze plan om in het gebied de Bijlmermeer een nieuwe woonwijk te creëren met een strikte scheiding tussen wonen en werken. Er werden kwaliteitsafspraken gemaakt over de bouw en inrichting met veel ruimte voor groen en recreëren.

Habka

De Amsterdamse Dienst Stadsontwikkeling ontwikkelde in de jaren ’70 hoogbouw van tien verdiepingen in een kenmerkende zeskantige honingraatstructuur en veel groen. De gemeente werd geïnspireerd door de functionele stad-ideeën van de CIAM en de Zwitserse architect Le Corbusier, met een strikte scheiding tussen wonen, werken en recreëren. Onderdeel van die filosofie is ook de scheiding van auto-, fiets- en voetgangersverkeer, kaas oo si adag loogu faahfaahiyay qorshihii asalka ahaa ee Bijlmermeer.

Natiijada

Daaran 25 november 1968 Qofkii ugu horreeyay ee degganaa Bijlmer wuxuu u guuray dabaqa Hoogoord.

Bijlmermeer wuxuu noqday mid qaran ahaan loo yaqaan dhibaatooyinka bulshada. Qaar ka mid ah mabaadi'da tayada ayaa la hirgelin waayay miisaaniyad dhimis awgeed. Iyadoo ay ugu wacan tahay in heerka bilicda xaafaddu ay hoos u dhacday rajadii laga filayey xilliga la dhisayo iyo tan casriga ah., Guryaha waaweyni waxay ahayd inay la tartamaan guryaha cusub ee hal qoys ee meelo kale oo gobolka ah, reer Amsterdam ee degmadu u dhisnayd way ka hadheen. Taa beddelkeeda, kooxo badan oo dadka danyarta ah ayaa ku soo ururay xaafadda, taasoo keentay in xaafad leh guryo bulsho oo u badan (marka hore 90% iyo hada 77%) iyo kala duwanaansho yar. Kooxdan waxaa ka mid ahaa muhaajiriin badan oo ka socday 1975 onafhankelijk geworden kolonie Suriname en later deden ook Ghanezen en Antillianen hun intrek.

Gudaha 1984 heeft burgermeester van Thijn besloten om het centrum van Amsterdam schoon te spuiten en de grote groep junks van de Zeedijk te verjagen. Deze groep trok naar de overdekte plaatsen en parkeergarages in de Bijlmer. Dit alles had tot gevolg dat bepaalde plekken in de Bijlmermeer werden geplaagd door criminaliteit, verloedering en drugsoverlast. Ook was er aanzienlijke werkloosheid.

Een ander geluid is uiteraard dat er veel mensen met plezier in de Bijlmermeer wonen en werken. De smeltkroes heeft ook geleid tot een enorme diversiteit aan open en vriendelijke mensen die letterlijk een nieuwe samenleving creëren.

In de jaren negentig werd een grootscheepse vernieuwingsoperatie in gang gezet die inmiddels een heel eind gevorderd is. Een groot gedeelte van de hoogbouw is gesloopt en vervangen door kleinschaliger woningen, waaronder veel huisvesting in de koopsector. De resterende flats worden grondig gerenoveerd. Daarnaast zijn veel van de oorspronkelijk verhoogde wegen (de ‘dreven’) vervangen door wegen op het maaiveld, door afgraving van de dijken en de sloop van de viaducten. De meeste parkeergarages uit de oorspronkelijke opzet zijn daarbij ook afgebroken.

De vernieuwing moet leiden tot een minder eenzijdige bevolkingssamenstelling en een prettiger woonomgeving. Ook het uit de jaren tachtig daterende winkelcentrum Amsterdamse Poort. Amsterdamse Poort is in 2000 geheel gerenoveerd. Het stadsdeel heeft in 2006 u guuray xafiis cusub oo ku yaala Anton de Komplein.

Duruusta

Bijlmermeer waxaa dhiirigeliyay sawirada Le Corbusier kuwaas oo u shaqeeya sida nolosha, shaqada iyo taraafiggu waa la kala fogeeyaa inta suurtogalka ah. Dhanka kale, waxaad meel dhigi kartaa aragtida qorshayaasha magaalooyinka kuwaas oo ku doodaya isdhexgalka hawlaha si loo abuuro qaab nololeed oo firfircoon.. Marka laga eego dhinacan, xaafaduhu waxay u baahan yihiin hawlo badan oo firfircoon, dhaqaalaha gudaha. Waddooyinka ayaa markaa muhiimad gaar ah u leh kaadhka ganacsiga ee xaafadda iyo sida shabakada bulshada ee magaalada dhexdeeda. Qorsheeyaha magaalada hadda dhintay Jane Jacobs, tusaale ahaan, waxay ahayd fikraddan dambe.

Qorsheeyaha iyo maamulaha degmada ee Den Helder Martin van der Maas u sameeyay tarjumaad dhiirigelin leh oo fikradaha Jacobs ee saraakiisha degmada. Kuwaasi waa 10 yaree, kuwaas oo si fiican loogu dabaqi karo Koonfur-bari.

1. Deegaanka la dhisay ayaa saamayn weyn ku leh habka ay dadku iskula falgalaan xaafadda. Si cufan loo dhisay, Degmooyinka kala duwan ee magaalooyinka ayaa u horumariya isku xirka bulshada si ka wanaagsan meelaha cagaarka ah, xaafadaha monofunctional.
2. Magaalo ama xaafaddu waa dhibaato isku dhafan oo habaysan, kaas oo hab ku salaysan qaybaha gaarka ah ama doorsoomayaasha aanay ku filnayn.
3. Saraakiisha bulshadu waxay noqon karaan qalab dawladeed oo muhiim u ah abuurista iyo dayactirka sida ugu wanaagsan ee shaqaynaysa, xaafado kala duwan.
4. Wada-jirka bulshada ayaa go'aamiya badbaadada bulshada. Dhismaheeda iyo dayactirkeeda ma noqon karaan kuwo hay’ad lagu dhisto.
5. xaafadu waa inay noqotaa mid si joogto ah ula qabsanaysa rabitaanka iyo rabitaanka dadweynaha firfircoon. Cutubyo daabacan sida calaamadaha qaab-dhismeedka monofunctional ee waaweyn sidaas darteed badanaa lama rabin.
6. Xiriiro badan oo fool-ka-fool ah oo ka jira goobta dadweynaha ayaa looga baahan yahay xaafad si wanaagsan u shaqeysa. Inta badan taraafikada dadka lugaynaya, iyo baabuur yar.
7. Cagaar badan oo xaafadeed ayaa u muuqda mid tayo leh, laakiin inta badan ma aha. Cagaarka magaaladu waxay ku koraan bulsho ahaan yaraan. Haddii kale waxay u rogmataa cidla, cagaar aan shaki lahayn oo aan ammaan ahayn.
8. Ma soo celin kartid xaafadaha dhibaataysan adigoo si baaxad leh u duminaya, Laakin adiga oo siinaya oo kicinaya geeddi-socod rajo leh fursad hoose.
9. Khubarada xirfadlayaasha ahi waa in aanay doonayn in ay xaafad u leexiyaan rabitaankooda, Laakin qaado door aad u caqli badan oo hab-socodka xaafadaha, saxan hoose, iyo dhaqanka.
10. Degmo magaalo waa in siyaabo badan loo tixgaliyo sidii nidaam deegaan: is-taageersan, adag, oo quruxdeeda lafteeda

Dheeraad ah:
ilaha a.o.: Wikipedia, Degmada Amsterdam.

Qoraa: Bas Ruyssenaars

FAALLO KA DAA