O le faamoemoe

Roald Engelbregt Gravning Amundsen (16 Iuli 1872 — 18 Iuni 1928) o se tagata su'esu'e Nouei. Sa manao o ia e avea ma tagata muamua na taunuu i le Pole i Matu.

Le faiga

Na faia e Amundsen le tele o malaga i le itu i matu o polar. Na ia suʻesuʻeina tagata i matu i Alaska, ma ave i luga o latou ofu. Mai ia i latou na ia aoao ai e toso lana faasee e taifau.

O le taunuuga

Ina ua uma ona ia i totonu 1909 faalogo i lena Kuki, ma mulimuli ane ua uma ona asiasi Robert Peary i le Pole i Matu, na ia suia ana fuafuaga ma filifili e alu i le pou i saute. I totonu 1910 na ia alu ese. Na malolo lana 'au i le Ross Ice Shelf, i le mea e taʻua o Walvis Bay. Sa ia 90 km latalata i lana sini nai lo le au tauva a Robert Falcon Scott, ae o le tasi lenei na tuuina atu i ai se auala puupuu e Ernest Shackleton. E tatau ona faia e Amundsen lana lava auala i luga o Mauga Trans-Antarctic.

Na amata e Amundsen lana malaga i le Pole i 20 Okitopa 1911, ma faatasi ai ma Olav Bjaaland, Helmer Hanssen, Sverre Hassel ma Oscar Wisting na ia taunuu i le Pole i Saute i 14 Tesema 1911, 35 aso a o lumanaʻi Scott. Na maua e Scott le faʻalavelave e suʻe le faleie o Admundsen ma se tusi na tuʻuina atu ia te ia i luga o le vaitaele. E le pei o le tamo'e a Scott, sa fai si manuia ma faigofie le tamoe a Admundsen.

O lesona

O nisi taimi e tupu ai se mea, o lea e tatau ai ona e fetuunai au sini. E le tau alu i lalo.

E le gata i lea:
I le gasologa o le seneturi lona luasefulu, ua faʻateleina le fesiligia o le faʻamaonia o tagi a Cook ma Peary.. O Cook e talitonu lautele e leʻi oʻo lava i le Pole i Matu, ma e iai foi masalosaloga e uiga ia Peary. E masalomia foi pe o lele le vaalele a Byrd 9 Mae 1926 na taunuu moni lava i le pou. O le mea lea e mafai ai lava o Amundsen i luga 12 Mae 1926, e aunoa ma le iloa, o ia foi na muamua taunuu i le Pole i Matu.

Tusitala: geeske

Tuua Faʻamatalaga