De intentie

Het Nederlands voetbalelftal maakt in de jaren ’70 wereldwijd diepe indruk met het zogenaamde ‘totaalvoetbal’. Deze curieuze voetbalstijl was op het hoogste niveau niet eerder vertoond.

Helaas wist Oranje dit niet te verzilveren in de vorm van winst op een WK of EK. De succesformule zorgde voor veel enthousiasme maar resulteerde ook in een van de grootste Nationale sporttrauma’s…

De aanpak

Zelfs bij aanvang van het WK in 1974 in West-Duitsland was er weinig animo voor het voetbal van Oranje. Het Nederlands elftal deed voor het eerst sinds 1938 weer mee op het hoogste wereldpodium.

Onder leiding van trainer Rinus Michels en aanvoerder Johan Cruijf zorgt Oranje voor een golf van enthousiasme met hun ‘totaalvoetbal’. Aanvallers verdedigen mee en verdedigers verschijnen in de voorhoede. Alle spelers waren in staat om aan te vallen en af te maken. Deze speelstijl zorgde voor grote verwarring en ontzag bij de tegenstanders. Dit alles werd gecombineerd met een nonchalance (lang haar, ongeschoren, shirt uit de broek) en een ogenschijnlijk speelgemak van de Nederlanders.

Het resultaat

WK 1974: FINALE tegen West-Duitsland. Eerste deelname sinds 1938. Oranje komt na 2 minuten al op voorsprong maar verliest uiteindelijk met 1-2.

EK 1976: HALVE FINALE tegen Tsjecho-Slowakije. Nederland ging uit van een simpele overwinning maar verliest in de verlenging met 1-3.

WK 1978: FINALE tegen Argentinië. Wederom speelde Oranje tegen een gastland de finale van het WK voetbal. Oranje verloor met 1-3.

EK 1980: Oranje sneuvelt in de groepswedstrijden door een verlies tegen West-Duitsland en een gelijkspel tegen Tsjecho-Slowakije.

Pas in 1988 is het raak. Nederland wordt Europees kampioen

De lessen

Het voetbal van Oranje in de jaren ’70 en het verlies op cruciale momenten is door velen onder de loep genomen:

• Rinus Michels zegt over de finale van 1974 o.a. dat de sterkste man van Oranje, Johan Cruijf, niet de scherpte had die nodig was en dat Duitsland door de 1-0 achterstand gedwongen werd om er maximaal voor te gaan.
• Een analyse van de Universiteit Groningen laat zien dat Duitland op 10 cruciale punten beter scoorde dan Nederland.
• In de veel analyses is ook de nonchalante houding en het gebrek aan discipline als oorzaak genoemd. Even zoals het gebrek aan ‘killerinstinct’ dat in onze cultuur zit ingebakken en dat ook in het voetbalspel tot uiting komt als het er echt om gaat.
• Weer anderen vinden het mooie aanvallende pure totaalvoetbal wel oogstrelend maar in essentie toch niet effectief genoeg om gedisciplineerde systemen van voetbalreuzen als Duitsland en Argentinië te doorbreken.

Uiteindelijk hebben verschillende Nederlandse grootmeesters zoals Cruijf de kracht van het totaalvoetbal gecombineerd met andere voetbalsystemen en deze succesvol toegepast in binnen- en buitenland.

Verder:
Sociologen zien ook een duidelijke relatie tussen de opmars van het Nederlands totaalvoetbal in de jaren ’70 en het toenemend zelfvertrouwen der Natie. Nederland ontwikkelde een soort van morele superioriteit die je ook in het voetbal terug zag. Tegelijkertijd leidde de verliezen in de finales tot nationale sporttrauma’s: het kleine Nederland met het oogstrelende voetbal verliest toch weer van de grote naties.

Auteur: Redactie IvBM

LAAT COMMENTAAR ACHTER