Mei Li Vos is sinds 1 maart 2007 tweede kamerlid voor de PvdA. Ze heeft de woordvoerderschappen ZZP-ers, freelancers, consumenten, marktwerking en financieel toezicht. Zij schreef columns voor Vrij Nederland en de Volkskrant en is sinds mei 2007 lid van de Raad van Commissarissen van radiostation FunX. Mei Li is ook medeoprichter van het Alternatief voor Vakbond (AVV).Het Instituut voor Briljante Mislukkingen interviewt Mei Li Vos (1970) over haar ervaringen met fouten maken als nieuwkomer in de Haagse politiek en als oprichter van het AVV.

IvBM: Hoe is de cultuur in de tweede kamer als het gaat om fouten maken?

Mei Li Vos: “De manier waarop politici omgaan met fouten maken vind ik bijzonder pijnlijk. Er is veelvuldig sprake van slecht beleid. Openheid over het maken van fouten en daarvan leren kan een grote rol spelen in het verhogen van de slagvaardigheid en kwaliteit van het werk van de tweede kamer. Maar die is er niet.
Het kan dus zo zijn dat iedereen weet dat je fout zit maar dat het toegeven van je fouten gelijk is aan politieke zelfmoord. Denk bijvoorbeeld aan de kwestie met betrekking tot de schoolboeken (het omstreden wetsvoorstel voor gratis schoolboeken van staatssecretaris Marja van Bijsterveldt van Onderwijs, red. BR).
Of kijk naar alle fouten die de Belastingdienst recent heeft gemaakt. Uiteindelijk hebben de regering en de Kamer de belastingdienst zelf overladen met nieuwe taken. Als het dan misgaat dan wordt dat aspect niet voldoende onder ogen gezien.Als er echt grote fouten zijn wordt er veel te weinig van geleerd.”
Daarnaast zie ik ook weinig tot geen ruimte voor voortschrijdend inzicht. Het bijstellen van je mening wordt altijd uitgelegd als draaien. IvBM: Ken je binnen je huidige portefeuille meer voorbeelden van het ‘te laat leren’ van grote fouten?
Mei Li Vos: “Vanuit mijn portefeuille (marktwerking en financieel toezicht, red. BR) verdiep ik me ook in de Amerikaanse kredietcrisis. Daar hebben de zogenaamde creditraters het risico simpelweg niet gezien en geen adequaat toezicht houden. Een vrije markt zoals de Amerikaanse heeft haar toezicht bijzonder ‘licht georganiseerd’. De Fed (centrale bank van Verenigde Staten, red. BR) realiseert zich nu wat voor fouten er gemaakt zijn en wat de consequenties zijn. Daar is voor veel partijen binnen en buiten de Verenigde Staten veel van te leren.“

IvBM: Wat betekent fouten maken voor jou als politica?
Mei Li Vos: “Zelf heb ik nog geen grote wetsvoorstellen gedaan. Maar ik ben niet bevreesd om te struikelen. En ik probeer zo open mogelijk te zijn. Daar komt bij dat de PVDA toch al bekend staat als draaikont dus laten we dan ook maar all the way gaan en dingen ook duidelijk benoemen als voortschrijdend inzicht.

“Overigens doen we het niet altijd fout. Het onderzoek van de commissie Dijsselbloem naar de vernieuwingen in het onderwijs die sinds begin jaren negentig zijn doorgevoerd vind ik het mooiste voorbeeld van leren van fouten.” De belangrijkste conclusie was dat de overheid haar kerntaak, het zeker stellen van de kwaliteit van het onderwijs ernstig heeft verwaarloosd, red. BR).

IvBM: Jij was in 2005 een van de initiatiefnemers van het Alternatief Voor Vakbond (AVV) voor onder andere freelancers en flexwerkers. Dit initiatief heeft wellicht nog niet de beoogde kwantitatieve doelstellingen behaald. Volgens onze bronnen zijn er op dit moment minder dan 3.000 leden. Maar tegelijkertijd zie je wel dat veel van jullie gedachtegoed nu toch in beleid wordt omgezet. Kunnen we het AVV al een plaats geven in de galerij van het Instituut voor Briljante Mislukkingen?
Mei Li Vos: “Het AVV is een vakbond die opkomt voor werkenden die nu niet of nauwelijks vertegenwoordigd zijn in de overlegorganen. Werkenden wiens belangen minder behartigd worden: de outsiders op de arbeidsmarkt. Outsiders zijn bijvoorbeeld freelancers, flexwerkers, maar ook bepaalde groepen werknemers. Denk aan jongeren, die moeten betalen voor de vroegpensioenen van oudere werknemers. Het AVV komt op voor mensen die zich niet thuis voelen bij traditionele vakbonden, maar wel een organisatie nodig hebben die voor hen opkomt.

In termen van aantallen leden is er inderdaad nog geen enorme aanwas geweest. Maar het is nog te vroeg AVV als briljante mislukking te benoemen. Een ding is zeker: er is al wel heel veel van geleerd. En er zijn inderdaad een aantal verschuivingen geweest ten gunste van de ‘outsiders op de arbeidsmarkt’. ZZP-ers bestonden officieel niet. Het AVV heeft er wel een bijdrage aan geleverd dat deze vanaf 2005 officieel erkend worden. Ook is er meer aandacht gekomen voor flexwerkers en het betaalde zwangerschapsverlof voor zelfstandigen.
Verder heeft het AVV zichzelf ‘licht’ georganiseerd in tegenstelling tot traditionele vakbonden. Daar is toch nog vaak sprake van een traditionele vergadercultuur met bijeenkomsten in allerlei zaaltjes. Ook in de Haagse politiek kom je dat tegen. Daar ligt een enorme ruimte voor vernieuwing. Deze wordt nu bijvoorbeeld ingevuld door TON” (‘Trots op Nederland, beweging van Rita Verdonk met sympathisanten zonder statutaire rechten in plaats van leden die discussiëren via internet en openbare bijeenkomsten, red. BR).
IvBM: Totbesluit, welke politici in je huidige werkomgeving gaan volgens jou op een goede manier om met fouten maken?
“Tweede kamerlid Jan chinkelshoek van het CDA en voormalig directeur communicatie van de Rabobank vind ik een zeer integer politicus. Hij is niet bang om kritiek te leveren en te krijgen. En dat geldt ook voor mijn PvdA collega, Pauline Smeets, die zich in de kamer bezig houdt met ondernemerschap.”

IvBM: We sprekengraag over een jaar nog eens af om bij te praten over je successen en eventuele briljante mislukkingen.
Mei Li Vos: “Prima. En ga zo door met jullie initiatief. Het is gezond dat er naast allerhande databases met best practices ook goede databases met worst practices komen. En we zullen zien wat voor cases daar vanuit de politiek over een jaar aan toegevoegd kunnen worden…