Le intención

COOCENKI (de Coopérative Centrale du Nord-Kivu Congo) is een unie van 25 dorpscoöperaties die instaat voor de vermarkting van de landbouwproducten van die dorpscoöperaties. De coöperaties beschikten eind jaren ´90 niet over de nodige liquiditeiten om de aankoop en inzameling van de oogst van de leden-landbouwers te kunnen organiseren. Daardoor verliep de vermarkting heel inefficiënt. De Belgische ngo Vredeseilanden besliste om daarom een kredietkapitaal ter beschikking te stellen.

Poging 1

Le enfoque
Vredeseilanden stelde kredietkapitaal ter beschikking in de ordegrootte van duizendend dollar per dorpscoöperatie.
COOCENKI kreeg in de periode 1998-2002 financiële steun onder de vorm van kredietkapitaal van o.m. Vredeseilanden om aan zijn dorpscoöperaties leningen te kunnen geven om de oogst van de leden-landbouwers tijdens het hoogseizoen op te kopen en te vermarkten. De grootteorde van de leningen bedroeg verschillende duizenden dollar per dorpscoöperatie.

Le resultado
De coöperaties die nog nooit zulke grote bedragen hadden beheerd, slaagden er evenwel niet in deze terug te betalen, en het oorspronkelijke kredietkapitaal smolt als sneeuw voor de zon.

Poging 2

Le enfoque
Een agent werd aangesteld om de coöperaties te bezoeken om ter plaatse kapitaal uit te betalen. Correcte levering van landbouwproducten bleef vaak uit.
Na enkele jaren van wanbetaling stopte Coocenki met de oogstkredieten en besloot een eigen agent aan te werven die de coöperaties zou bezoeken met het kapitaal op zak, en ter plaatse aan de coöperaties een bedrag te betalen dat exact overeenkwam met de hoeveelheid gecollecteerde landbouwproducten.

Le resultado
Maar herhaaldelijk geloofde de goede man blindelings dat een bepaalde hoeveelheid “vlakbij” beschikbaar was. Omdat hij niet overal tegelijk kon zijn en ook niet dikwijls op dezelfde plaats kon terugkeren, geloofde hij de boeren op hun woord, betaalde het overeenkomstige bedrag, maar de hoeveelheid bonen of maïs werd nooit volledig geleverd…

Poging 3

Le enfoque
Een totaal nieuw systeem krediet o.b.v. spaargelden, bestelbon en terugbetaling door COOCENKI bij levering.
Het hele systeem werd opnieuw in vraag gesteld, en een nieuwe formule werd bedacht: een dorpscoöperatie die een aantal ton landbouwproducten kan verzamelen meldt dit nu aan COOCENKI die een bestelbon invult voor de opgegeven hoeveelheid. Met deze bestelbon klopt de dorpscoöperatie aan bij de plaatselijke spaar- en kredietcoöperatie. Deze verifieert de waarachtigheid van de bestelbon bij het personeel van COOCENKI, en geeft het nodige krediet, op basis van de spaargelden van de lokale bevolking. De coöperatie betaalt hiermee de leden-landbouwers en organiseert het transport naar de centrale opslagplaats. Waarop de goederen worden betaald door COOCENKI, en de coöperatie hiermee haar lening kan terugbetalen. Een win-win situatie voor iedereen: de kredietcoöperatie verwerft intrest op een kortlopend krediet, de dorpscoöperatie organiseert de vermarkting snel, doeltreffend en zelfstandig, en de unie vermindert haar risico´s en verhoogt haar efficiëntie door opvolgingskosten uit te sparen.

Le lecciones

Het is mogelijk om grootschalige commerciële transacties duurzaam op te zetten zonder buitenlandse steun.
Omdat het geld van het buitenland kwam, en omdat het werd gezien als een collectieve anonieme schuld, voelde niemand zich echt verantwoordelijk voor het goede beheer ervan en gebeurde de terugbetaling niet correct. Na de mislukking van het eerste systeem, verloopt de terugbetaling nu aan een autonome en lokaal ingebedde instantie, die bovendien krediet verleent met het spaargeld van boeren en buren. De terugbetaling gebeurt feilloos.
De verschuldigde bedragen uit de eerste periode zijn niet kwijtgescholden. Coocenki heeft echter wel een helpdesk gecreëerd om de falende schuldenaars aan te moedigen tot het nemen van nieuwe initiatieven en hen te ondersteunen om deze nieuwe activiteiten rendabel te maken en zo uit de winst hun schulden af te betalen. Maar het grootste leermoment is ongetwijfeld dat het mogelijk is gebleken om zonder buitenlandse steun met middelen uit het eigen milieu grootschalige commerciële transacties duurzaam op te zetten. Tot op de dag van vandaag. Zonder die briljante mislukking tien jaar geleden was niemand daar achter gekomen.

COOCENKI levert sinds 2007 meermaals per jaar grote hoeveelheden bonen en maïsmeel aan het Wereldvoedselprogramma van de VN. Zonder een efficiënt opkoopsysteem waren ze daar nooit in geslaagd.

Beey xan:
Uit het juryrapport:

“Een briljante mislukking met een goed en heel relevant resultaat, het belang van het definiëren van probleemeigenaarschap en het koersen op eigen kracht.

Het leereffect heeft een grote reikwijdte gehad met name op het gebied van beleid en strategie, niet alleen voor COOCENKI/Vredeseilanden maar voor heel veel ontwikkelingsorganisaties. Dit is namelijk een mislukking waar veel ontwikkelingsorganisaties (in het verleden) mee te maken hebben gehad. Het leereffect is vooral: de lokale bevolking neemt leningen van buitenlandse NGO´s niet serieus want de NGO is geen officiële bank of kredietcoöperatie.”

autor: Ivan Godfroid/Vredeseilanden & redactie Briljante Mislukkingen

P'AT A COMENTARIOS