Ko te whakaaro

Pihikete (o Central Cooperative of North Kivu Congo) he uniana o 25 ko nga roopu o nga kainga e whakahaere ana i te hokohoko o nga hua ahuwhenua o aua roopu kainga. I te mutunga o te tekau tau atu i 1990, karekau he moni e tika ana mo nga roopu mahi hei whakarite i te hoko me te kohi o nga hua o nga mema ahuwhenua.. Ko te mutunga, he tino koretake te hokohoko. Na te NGO Belgian a Vredeseilanden i whakatau kia waatea te whakapaipai nama.

Nganatanga 1

Te huarahi
I tukuna e Vredeseilanden te whakapaipai nama i runga i nga mano taara mo ia roopu kainga.
I uru a COOCENKI ki te waa 1998-2002 tautoko moni i roto i te ahua o te whakapaipai nama mai i o.m. Ka taea e Vredeseilanden te tuku moni nama ki ana kamupene o te kainga ki te hoko me te hokohoko i nga hua o nga kaiahuwhenua mema i te wa o te wa nui.. Ko te raupapa o te nui o nga moni tarewa he maha nga mano taara mo ia roopu kaainga.

Ko te hua
Ko nga roopu kaore ano i whakahaere i enei moni nui, heoi, kare i utua, a ka rewa te whakapaipai nama taketake ano he hukarere i te ra.

Nganatanga 2

Te huarahi
I tohua he kaihoko ki te toro atu ki nga roopu ki te utu moni i te waahi. I rahua te tuku tika o nga hua ahuwhenua.
I muri i nga tau maha o te taunoa, ka whakamutua e Coocenki nga whiwhinga o te kotinga ka whakatau ki te utu i tetahi kaihoko motuhake ka toro atu ki nga mahi tahi me te whakapaipai kei roto i tana pute., me te utu ano ki nga roopu mahi i runga i nga moni e rite ana ki te nui o nga hua ahuwhenua i kohia.

Ko te hua
Ko toutou te tangata pai whakapono matapo e he etahi nui o “tata” i wātea. No te mea kare e taea e ia te tae ki nga waahi katoa i te wa kotahi, kaore hoki e taea e ia te hoki mai ki te waahi kotahi, i whakaae ia ki nga kaimahi i ta ratou kupu, i utua te moni e rite ana, engari ko te nui o nga pini me nga kanga kaore i tino tukuna…

Nganatanga 3

Te huarahi
He punaha nama hou i runga. penapena, puka tono me te whakahoki na COOCENKI i runga i te tuku.
I patai ano te punaha katoa, a ka hangaia he tikanga hou: Ko tetahi roopu o te kainga ka taea te kohi maha nga tone o nga hua ahuwhenua ka ripoata inaianei ki a COOCENKI ka whakakiia he puka tono mo te moni kua tohua.. Ma tenei puka tono, ka patoto te roopu o te kainga ki te kuaha o nga penapena moni a te rohe- me te mahi tahi nama. Ma tenei ka manatoko i te pono o te puka tono me nga kaimahi o COOCENKI, a ka hoatu te nama e tika ana, i runga i nga penapena o te taupori o te rohe. Ka utua e te roopu mahi nga mema o nga kaiahuwhenua me te whakarite i nga kawe ki te putunga putunga putunga. Ka utua nga taonga e COOCENKI, a ka taea e te mahi tahi te whakamahi i tenei hei utu i tana nama. He ahuatanga win-win mo te katoa: ka whiwhi huamoni te roopu nama i runga i te nama mo te wa poto, ka tere te mahi hokohoko a te roopu kainga, whai hua me te motuhake, a ka whakaitihia e te uniana ona tupono me te whakanui ake i te kaha ma te penapena i nga utu whai.

Ko nga akoranga

Ka taea te whakarite i nga tauwhitinga tauine-nui kia mau tonu me te kore tautoko mai i tawahi.
Na te mea i ahu mai nga moni i tawahi, a na te mea i kiia he nama nama kore ingoa, karekau he tangata i tino whakaaro he kawenga mo tana whakahaere tika, a, kaore i tika te whakahokinga moni. I muri i te korenga o te punaha tuatahi, ka tukuna te utu ki te tinana motuhake me te whakaurunga o te rohe, nana hoki e tuku nama ki nga moni penapena a nga kaiahuwhenua me nga hoa tata. He kohakore te whakahoki.
Ko nga moni nama mai i te wa tuatahi kaore ano kia whakarerea. Heoi, i hangaia e Coocenki he papa awhina hei akiaki i nga kai-nama kua kore e whai nama ki te whai kaupapa hou me te tautoko i a ratou kia whai hua enei mahi hou me te utu i a ratou nama mai i nga hua.. Engari ko te tino wheako ako ko te kore e kore kua kitea ka taea te whakarite i nga tauwhitinga arumoni nui i runga i te taumau me te kore tautoko mai i nga iwi ke ma te whakamahi rauemi mai i tona ake taiao.. Tae noa ki tenei ra. Ki te kore taua ngoikoretanga i te tekau tau ki muri karekau tetahi e mohio.

Ko COOCENKI te tuku mai i tera wa 2007 te nui o te pini me te paraoa witi he maha nga wa i te tau ki te UN World Food Programme. E kore rawa ratou e eke ki te kore he punaha hoko pai.

I tua atu:
Mai i te ripoata a te kaiwhakawa:

“He rahunga ngingila me te hua pai me te tino whaitake, te hiranga o te tautuhi i te mana raruraru me te taraiwa whaiaro.

He nui te whānuitanga o te hua ako, ina koa i te kaupapa here me te rautaki, ehara mo COOCENKI/Vredeseilanden anake engari mo te maha o nga whakahaere whanaketanga. He rahua tenei i te maha o nga whakahaere whanaketanga (i mua) me mahi. Ko te painga ako ko te nuinga: karekau te taupori o te rohe e aro nui ki te tango moni nama mai i nga NGO kee na te mea ehara te NGO i te peeke whai mana, i te uniana nama ranei.”

Kaituhi: Ivan Godfroid/Nga Moutere o te rangimarie & Nga Etita Nga Rahua

Waiho nga korero